donya-k

بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، مراقبت های بهداشت اولیه (Primary Health Care)، مراقبت های ضروری بهداشتی هستند که از طریق شیوه ها و فناوری علمی و عملی ارایه می شود، از نظر جامعه قابل قبول و برای افراد و خانواده ها در دسترس است، از نظر هزینه برای جامعه و کشور در هر مرحله از توسعه قابل توجیه می باشد و در نخستین سطح تماس افراد، خانواده و جامعه با نظام بهداشتی قرار دارد.
این مراقبت ها از سال 1978 و بدنبال ارائه برنامه بهداشت برای همه تا سال 2000 به عنوان سیاست اصلی سازمان بهداشت جهانی اعلام و با توجه به اهمیت آن، بار دیگر در سال 1998 مطرح و به تدوین سیاست بهداشت برای همه تا قرن 21 و تعهد بیشتر برای بهبود مراقبت بهداشتی اولیه منجر شد.
از مهمترین و رایج ترین اجزای مراقبت های بهداشتی اولیه می توان به آموزش سلامت (درباره مشکلات معمول بهداشتی، پیشگیری و روش های کنترل بیماری)، بهبود تغذیه، مراقبت های بهداشتی مادران و کودکان، تامین آب سالم و بهسازی محیط، بهداشت حرفه ای و ایمن سازی اشاره کرد.
دیگر اجزای مراقبت های بهداشت اولیه شامل پیشگیری و کنترل بیماری های واگیر شایع و بومی و کنترل آنها، فراهم کردن امکانات تشخیص و درمان مناسب، پیش بینی و تدارک داروهای اساسی، سلامت روان، سلامت دهان و دندان، پیشگیری از حوادث و سوانح و کنترل بیماری های واگیر است.
این مراقبت ها باید بر اساس اصولی مانند برابری و عدالت، مشارکت مردمی، همکاری بین بخشی و فناوری مناسب ارائه شود بدین معنا که منابع بهداشتی و خدمات آن به صورت برابر در اختیار همه افراد جامعه قرار گیرد، انگیزه برخورداری از آن در مردم ایجاد و جامعه باید درگیر مراقبت از خود شود، همه سازمان ها باهم همکاری داشته باشند و فناوری های مطابق نیازهای محلی و قابل قبول افراد ارائه شود.
مراقبت های بهداشت اولیه در سطح یک به مردم ارائه می شود یعنی در خانه های بهداشت، پایگاه های سلامت شهری و مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی.
مراقب های سطح دوم شامل خدمات بیمارستان های عمومی و سطح سوم، شامل خدمات بیمارستان های تخصصی است که بدون شک، هزینه های سطوح دوم و سوم نسبت به سطح اول بسیار بیشتر و نیاز به تامین تجهیزات، داروها و مکان های بیشتر و ویژه دارد.

*** مراقبت های بهداشت اولیه، شعار سال 2019
اهمیت مراقبت های بهداشت اولیه تا به حدی است که سازمان بهداشت جهانی شعار سال 2019 میلادی را متناسب با آن انتخاب کرد.
مراقبت های بهداشت اولیه برای پوشش همگانی سلامت شعار روز جهانی سلامت در سال 2019 است.
سازمان بهداشت جهانی، هفتم آوریل را روز جهانی سلامت با هدف افزایش آگاهی عمومی درباره نگرانی های خاص در بخش بهداشت عمومی نامگذاری کرده است.
پوشش همگانی بهداشت هدف نخست سازمان بهداشت جهانی است به این معنا که هر فردی بتواند به مراقبت های مورد نیاز خود در هر زمان که به آن نیاز دارد دسترسی داشته باشد.
این خدمات بهداشتی که شامل طیف وسیعی از خدمات مورد نیاز در سراسر عمر از ترویج و ارتقا سلامت تا پیشگیری، درمان، بازتوانی و مراقبت های تسکینی است باید با کیفیت و بدون بار مالی باشد.
پس از انقلاب اسلامی، با ایجاد خانه‌ های بهداشت و مراکز بهداشتی و درمانی اقدام هایی برای افزایش دسترسی مردم به خدمات سلامت انجام شده است و امروز حدود 18 هزار مرکز در این زمینه در کشور فعالیت می کند.

*** تمجید یونیسف از مراقبت های بهداشت اولیه در ایران
یونیسف (صندوق کودکان ملل متحد) در گزارشی، سیستم مراقبت های بهداشت اولیه در ایران را عالی توصیف کرده است.
در این گزارش آمده است که در سه دهه گذشته؛ جمهوری اسلامی ایران خط مشی و سیاست مناسب تری را برای تامین نیازهای مردم کشور اتخاذ کرد و در این راستا به موفقیت قابل توجهی در بخش های اجتماعی و اقتصادی دست یافت.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 شبکه مراقبت های بهداشتی اولیه در سرتاسر کشور راه اندازی شد به نحوی که در مناطق روستایی هر روستا یا گروهی از روستاها به یک خانه بهداشت، مجهز و یک بهورز زن و مرد در آن مشغول ارائه خدمات به مردم محلی شدند. این خانه های بهداشت که پایه های اصلی شبکه بهداشت و درمان کشورند، اولین نقطه تماس با مردم جامعه روستایی هستند.
به علاوه، مراکز بهداشتی درمانی روستایی نیز تاسیس شدند. در این مراکز یک پزشک، یک کارشناس بهداشت، و یک مسوول امور اداری به امور مربوط به سلامت مردم رسیدگی می کنند، در مناطق شهری پایگاه های بهداشتی و مراکز بهداشتی درمانی تاسیس شده اند، کل شبکه توسط مراکز بهداشتی درمانی شهرستان اداره می شوند که خود زیر نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
همچنین یونیسف در گزارش خود با بیان اینکه ایران شاخص های سلامت به نسبت خوبی دارد، آورده است: بیش از 85 درصد جمعیت در مناطق محروم به خدمات بهداشتی اولیه دسترسی دارند، فلج اطفال تقریبا ریشه کن شده و پوشش ایمن سازی زنان باردار و کودکان بسیار گسترده است و دسترسی به آب آشامیدنی سالم برای بیش از 90 درصد جمعیت شهری و روستایی کشور میسر شده است.
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به آمارهای موجود در زمینه خدمات سلامت، گفت : در سال های پیش از انقلاب اسلامی، از هر هزار نوزاد، 120 نفر تا قبل از یک سالگی و 147 نفر تا قبل از پنج سالگی، جان خود را از دست می دادند، پوشش واکسیناسیون 25 درصد بود و از هر هزار مادر باردار نیز 245 مورد مرگ در اثر عوارض بارداری و زایمان به ثبت رسیده است.
سعید نمکی افزود: اکنون با تلاش های انجام شده در زمینه توسعه زیرساخت ها، به پوشش صد درصدی واکسیناسیون دست یافتیم و مرگ و میر مادران باردار نیز به کمتر از یک درصد رسیده است.
منبع:.salamatnews